Σημειώσεις στην Εποχή του Κορονωϊού | 5+1 Σημειώσεις για την τρέχουσα περίοδο από αναρχική σκοπιά

Ι.

Το μόνο στοιχείο που έχουμε μέχρι σήμερα για να εκτιμήσουμε πόσος χρόνος θα χρειαστεί για την υποχώρηση του ιού, προκύπτει από τη μελέτη των δεδομένων πάνω στην κινέζικη περίπτωση. Στην Κίνα ο ιός εμφανίστηκε τον Δεκέμβρη του 2019 και αφού αναπτύχθηκε γρήγορα υποχώρησε σημαντικά τον Μάρτη του 2020. Το χρονικό διάστημα των τριών μηνών φαίνεται ότι είναι το μικρότερο που μπορούμε να υπολογίζουμε. Θα μπορούσε να είναι μικρότερο, αν θεωρούσαμε ότι η Κίνα αιφνιδιάστηκε, λόγω του ότι ήταν η πρώτη χώρα στην οποία εκδηλώθηκε ο ιός. Αυτή όμως η σκέψη φαίνεται ότι δεν ισχύει, καθώς η Κίνα έχει αφενός μια συσσωρευμένη πείρα αντιμετώπισης κι άλλων μαζικών λοιμώξεων πληθυσμού στο πρόσφατο παρελθόν. Αφετέρου, ακόμη περισσότερο, η Κίνα έχει ένα τελείως διαφορετικό σύστημα διαχείρισης εξαιτίας της διαφορετικής φύσης του κοινωνικού της σχηματισμού. Συγκεκριμένα από το 1949 κι έπειτα, δηλαδή για πάνω από 70 χρόνια, το Κράτος, η διεύθυνση του οποίου ταυτίζεται με το Κομμουνιστικό Κόμμα, δεν αντιμετωπίζει καμία οργανωμένη αντιπολίτευση. Ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας του κράτους δίνει τη δυνατότητα στην κυβερνητική διεύθυνση να αθροίζει τις δυνάμεις που χρειάζεται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, κινητοποιώντας το σύνολο των δυνάμεων που επιθυμεί. Θα θυμάστε όλοι την κατασκευή φαραωνικού νοσοκομείου ειδικού σκοπού σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Επιπλέον ο αυταρχικός χαρακτήρας του επιτρέπει τον πολύ πιο αποτελεσματικό έλεγχο των μετακινήσεων των εργαζομένων και των πολιτών, οι οποίοι, εκτός των άλλων, αποτελούν κατά μεγάλη πλειοψηφία τους υπαλλήλους του. Τέλος, ο συνδυασμός της χρήσης ιδιαίτερα εξελιγμένης τεχνολογίας πάνω σε φτωχούς και ελεγχόμενους πληθυσμούς επιτρέπει τη σχεδόν πανοπτική επιτήρησή τους και την αποτελεσματική διαχείριση τους. Εάν υπολογίσουμε και αυτούς τους παράγοντες τότε το χρονικό διάστημα διευρύνεται κι άλλο.

IΙ.

Στη Δύση των αστικών δημοκρατιών το καπιταλιστικό μοντέλο επιμερίζεται μεταξύ των μεγάλων παραγωγικών μονάδων και του διογκωμένου τριτογενούς τομέα υπηρεσιών. Η ελεύθερη μετακίνηση εμπορευμάτων και ανθρώπων (εκτός αν πρόκειται για περισσευούμενους πρόσφυγες και μετανάστες) θεωρείται όχι μόνο δεδομένη αλλά και απαραίτητη σε μεγάλο βαθμό, καθώς όση κουβέντα κι αν γίνεται για την τηλε-εργασία είναι εμφανές ότι δεν μπορεί κάποιος να ταξιδέψει στην Ιταλία από το σπίτι του. Βασικά δεδομένα της καπιταλιστικής λειτουργίας προσωρινά ανατρέπονται από έναν εξωγενή παράγοντα. Η γνωστή αρχή της προσφοράς-ζήτησης υπόκειται σε νέα δεδομένα. Εάν για παράδειγμα μια αεροπορική εταιρεία ανακοίνωνε αύριο δωρεάν εισιτήρια από Αθήνα με προορισμό τις Κανάριες Νήσους μάλλον κανείς δεν θα γοητευόταν από την προσφορά. Όλοι οι πολιτικοί συνασπισμοί της Δύσης ορέγονται κάποια στοιχεία της Κίνας. Ο δεξιός συνασπισμός ξερογλείφεται σκεπτόμενος το αυταρχικό μοντέλο επιβολής του κράτους πάνω στους εργάτες και τους πολίτες που θα του έδινε τον ολοκληρωτικό έλεγχο. Όμως δεν επιθυμεί καθόλου να επωμιστεί εξολοκλήρου το δημόσιο, μαζικούς τομείς της κοινωνικής πρόνοιας όπως για παράδειγμα την υγεία. Μια «λύση» για αυτόν, αν κριθεί απαραίτητο, είναι η αναστολή των αστικό-δημοκρατικών λειτουργιών, με βάση το Ουγγρικό παράδειγμα, όχι ασφαλώς για να καταπολεμήσει την πανδημία, αλλά την εξέγερση. Από την άλλη πλευρά, ότι έχουμε μάθει να αποκαλούμε Αριστερά, θα επιθυμούσε ένα ισχυρό κράτος που θα συγκέντρωνε στα χέρια του την οικονομία και όλους τους τομείς κοινωνικής πρόνοιας. Δεν μπορεί όμως (ούτε καν το ΚΚΕ) να παραβλέψει ότι αυτές οι προσδοκίες συνοδεύονται από την στυγνή εκμετάλλευση των εργατών και εργατριών από μια διαχωρισμένη ελίτ πολιτικών κομισάριων και διευθυντών με δικαιώματα διαχείρισης κεφαλαίων μονοπωλιακών εταιρικών κολοσσών. Η συζήτηση για την «ανάκαμψη» της κρατικής πρόνοιας και του σοσιαλδημοκρατικού μοντέλου πολύ γρήγορα γίνεται κατανοητή ως το κρατικό σχέδιο διάσωσης του αγοραίου καπιταλισμού. 

ΙΙΙ.

Τα βασικά προβλήματα που δεν επιτρέπουν στις ελίτ σε όλο τον κόσμο να βυθίσουν εξολοκλήρου την κοινωνία σε μια κατάσταση γενικευμένου κοινωνικού κανιβαλισμού χωρίς κανένα σχέδιο υγειονομικής περίθαλψης και φροντίδας είναι αφενός ότι δεν γίνεται να εξοντωθεί μαζικά η παραγωγική κοινωνική βάση, γιατί κάποιος πρέπει να δημιουργεί τα κέρδη τους (τουλάχιστον όσο δεν καταστρέφονται δυσανάλογα και οι ίδιες οι παραγωγικές δομές, όπως συμβαίνει σε περιόδους πολέμου) και αφετέρου, γιατί όπως επίσης συμβαίνει μετά από πολέμους, μια από τις επιλογές των μαζών είναι η επανάσταση εναντίον αυτών που τους εξουσίαζαν μέχρι τότε. Στην πραγματικότητα δεν έχει υπάρξει σύγχρονη, κοινωνικού χαρακτήρα, επανάσταση πριν από το ξέσπασμα της οποίας να μην έχει προηγηθεί κάποιου είδους πολεμική εμπλοκή ή στρατιωτικό πραξικόπημα. Σε σχέση με την προφύλαξη της υγείας των υπηκόων, όπως φάνηκε από κάποιες προτάσεις περί «ανοσίας της αγέλης», εάν υπήρχε μια έγκυρη επιστημονική μελέτη, η οποία θα εγγυόταν ότι οι νεκροί δεν θα ξεπερνούσαν έναν συγκεκριμένο διαχειρίσιμο αριθμό, τότε μάλλον δεν θα φτάναμε ποτέ στο μέτρο της καραντίνας. Σε αυτήν την περίπτωση τα κράτη θα συνέχιζαν απρόσκοπτα την κανονικότητά τους, οι προσπάθειες μετακύλισης της ευθύνης στην κοινωνική βάση με το αφήγημα της ατομικής προστασίας θα ήταν ακόμη πιο έντονες, όπως βέβαια και σταθερές σε συχνότητα οι επικλήσεις στην εθνική ομοψυχία κ.λπ. Αυτή η μελέτη δεν προέκυψε, οπότε η διαχείριση πήρε τον χαρακτήρα που βλέπουμε σήμερα. Αν το κράτος επιβλήθηκε στην αγορά, δεν έγινε γιατί αυτό ήταν η αυτονόητη επιλογή από θέση αρχής, αλλά ακριβώς επειδή η αγορά δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στην κατάσταση. Έτσι πρέπει να γίνουν κατανοητά κι αυτά τα θλιβερά επιδοματικά χαρτζιλίκια που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Είναι απολύτως προφανές στον καθένα ότι, ακόμη και με τα χαρτζιλίκια η απειλή της απόλυτης κατάρρευσης της οικονομίας είναι απολύτως ορατή, χωρίς καν αυτά θα ήταν απλά απολύτως βέβαιη. Ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όσο κι αν είναι απολύτως απαραίτητα τα βοηθήματα για τους εργαζόμενους και τους ανέργους, αυτά προέρχονται από την κρατική τσέπη. Δηλαδή ουσιαστικά από τον ίδιο τον παρακρατημένο κόπο των εργαζομένων, τα οποία δίνονται για να επιστρέψουν στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, είτε κατά 60% είτε κατά 100% ως ενοίκια, στους ιδιοκτήτες των supermarket και στις μεγάλες εταιρείες παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Μπορεί να σοκάρει η διαπίστωση ότι όχι, δεν έγιναν θιασώτες του Κέυνς ο Άδωνις και ο Κακλαμάνης τώρα στα καλά καθούμενα. Οι χιλιάδες απολύσεις και η καταστροφή της επόμενης μέρας και κυριότερα η διαχείρισή της υπέρ των ελίτ θα πιστοποιήσουν σύντομα την πραγματικότητα όσων γράφουμε σήμερα.

ΙV.

Σε σχέση με τη διαχείριση του αυταρχισμού και του περιορισμού των ατομικών δικαιωμάτων αρκετός λόγος έχει γίνει. Είναι γεγονός ότι η έμφυτη καχυποψία των επαναστατικών σχηματισμών απέναντι στις πάντα εχθρικές κρατικές πολιτικές είναι εύλογο να οξυνθεί μέσα σε ένα πλαίσιο απόλυτων απαγορεύσεων. Ωστόσο στην Ελλάδα το αναρχικό κίνημα είναι γεγονός ότι έχει κάνει πολλά βήματα μπροστά. Κι αυτό το λέμε γιατί φαίνεται ότι ως κριτήριο πρόσληψης της κατάστασης δεν χρησιμοποίησε μια αντιδραστική ελιτίστικη και τελικά μικροαστική στάση απλής αντιστροφής της κρατικής εντολής από «μένουμε σπίτι» σε «βγαίνουμε βόλτες», αλλά στον οργανωμένο πυρήνα του κυριάρχησε μια αντίληψη η οποία, απέχοντας από την τυφλή υπακοή στις κρατικές προσταγές, υιοθέτησε μια συνειδητή στάση ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες του. Εκκινώντας από αυτή τη βάση μπόρεσε να διαφυλάξει τον πολιτικό του χαρακτήρα, ώστε να αναδείξει έπειτα τις κοινωνικές του αρετές. Η πρώτη έκφραση αυτών αντλεί από το παράδειγμα της κοινωνικής αυτοοργάνωσης και της αλληλοβοήθειας και έγκειται στη διαμόρφωση πολυπληθών οριζόντιων τοπικών ομάδων αλληλοϋποστήριξης, οι οποίες θυμίζουν τις καλύτερες μέρες του δημιουργικού αναρχισμού, με τη σύσταση εκατοντάδων συνελεύσεων γειτονιάς, στα χρόνια της ισχυρής πάλης εναντίον των μνημονιακών πολιτικών. Αυτές οι δομές μαζί με άλλες λειτουργίες αντιπληροφόρησης και την κατάλληλη πολιτική προετοιμασία μπορούν να εμπνεύσουν τα απολύτως απαραίτητα κοινωνικά κινήματα που θα παλέψουν ενάντια στην επικείμενη κρίση και τη νέα προσπάθεια των ελίτ να φορτώσουν και πάλι όλα τα βάρη στην πλάτη της κοινωνικής βάσης. Χρησιμοποιώντας την πείρα των προηγούμενων μαχών θα πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά όχι απλά για τις αντιθέσεις κρατικού/ιδιωτικού και των αποζημιώσεων, αλλά για την ίδια την εγκληματική διάσταση της κρατικής θανατοπολιτικής, της καπιταλιστικής κερδοφορίας και της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος.

V.

Δεν μπορεί παρά να προβληματίζει η ολοένα και συχνότερη εμφάνιση μιας σειράς ιογενών λοιμώξεων σε μεγάλα τμήματα του παγκόσμιου πληθυσμού. Μόνο τις τελευταίες δύο δεκαετίες η ανθρωπότητα έχει έρθει αντιμέτωπη με ένα πλήθος μεταλλάξεων όπως ο SARS, η γρίπη των πουλερικών και των χοίρων, Η1Ν1 και πιο πριν το σύνδρομο των «τρελών αγελάδων» που συνδέθηκε με την ασθένεια Κρόιτσφελντ-Γιάκομπς. Είναι γεγονός ότι, πέρα από την οποιαδήποτε φυσική τυχαιότητα στην εκδήλωση ενός τέτοιου θανάσιμου ιού, έχει υπογραμμιστεί, και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις ρητά, ο ρόλος που παίζει η παρέμβαση και η ανατροπή φυσικών διαδικασιών από τη βιομηχανία εκτροφής ζώων, για παράδειγμα μέσω του εξαναγκαστικού σιτισμού χορτοφάγων ζώων με ζωικά παράγωγα, με στόχο την ποσοτική μεγέθυνση της παραγωγής βρώσιμου κρέατος και την ταυτόχρονη αύξηση του εταιρικού κέρδους μέσω της μείωσης του κόστους εκτροφής των σφαγίων. Παρόμοιας λογικής διαδικασίες επιτελούνται και στη φυτική παραγωγή με τη χρήση χημικών ουσιών για να ονομάσουμε μόνο δύο από τις πολύ γνωστές παθογένειες της παραγωγής τροφίμων. Αν τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες της απόπειρας των ελίτ να παραδώσουν την υγεία εξολοκλήρου στην ιδιωτική σφαίρα, ώστε να εμπίπτει στους γενικούς κανόνες κερδοφορίας, ας μην ξεχνάμε ότι αυτό έχει συντελεστεί εδώ και χρόνια στη διατροφή, αλλά και γενικότερα στην παραγωγή, όπου οι κοινωνίες δεν έχουν πια κανέναν λόγο πάνω στα κρίσιμα ερωτήματα τι, γιατί και για ποιόν. 

1.      

     Από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2009, όταν φάνηκε πως ο καπιταλιστικός κόσμος έχει να αντιμετωπίσει προβλήματα που αφορούν στην ίδια την αναπαραγωγή του, και μάλιστα στην Ελλάδα σημαντικότερα λόγω της πτώχευσης του κράτους, η διαδικασία εσωτερικής στρατιωτικοποίησης των δυτικών κοινωνιών με βασικό σώμα την αναβαθμισμένη επιχειρησιακά αστυνομία έχει πάρει έναν πολύ πιο έντονο χαρακτήρα. Σχεδόν όλα τα κοινωνικά προβλήματα αντιμετωπίζονται με την παρέμβαση ή τουλάχιστον με την παρουσία της αστυνομίας. Ο τόσο λαοπρόβλητος "διάλογος" που αποτελεί τάχα τη ραχοκοκαλιά των δημοκρατιών δεν διενεργείται, ούτε πλασματικά πια, σε κανένα ουσιώδες κοινωνικό επίπεδο. Ο πολίτης έχει συνηθίσει πέρα από οτιδήποτε άλλο την παρουσία των ΜΑΤ σε οποιαδήποτε περίπτωση (Εξάρχεια, ΑΣΟΕΕ, Πανεπιστήμια, Μυτιλήνη-Χίος, Έβρος κ.λπ.) μέχρι που φτάσαμε στον απόλυτο παραλογισμό να εμφανίζονται δημοσιεύματα με τίτλο «35 περιπολικά  ρίχνονται στη μάχη κατά του κορωνοϊού»! Σε συνάρτηση με τη διαρκή χρήση εμπόλεμης ορολογίας διαμορφώνεται ένα άκρως απειλητικό περιβάλλον για τις κοινωνικές κατακτήσεις και αντιστάσεις. Χωρίς να το καταλάβουμε καν, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, μέσα σε μόλις 10 μήνες η χώρα συμμετείχε σε δύο πολέμους, έναν εναντίον των προσφύγων και μεταναστών που συγκεντρώθηκαν στα σύνορα προσπαθώντας να βρουν διέξοδο από τον (πραγματικό) πόλεμο και τη λυσσώδη φτώχεια και έναν ακόμη εναντίον του Covid-19. Οι πόλεμοι όμως δεν είναι λεκτικοί βερμπαλισμοί είναι δυστυχία με πολλά θύματα, κι αν στην περίπτωση των μεταναστών και των προσφύγων είναι εμφανές ποιος κερδίζει και ποιοι είναι τα θύματα, στον πόλεμο κατά του ιού δεν είναι καθόλου σίγουρο πόσα θα είναι τα θύματα, όχι μόνο της λοίμωξης, αλλά κυρίως της καπιταλιστικής πανούκλας που θα ακολουθήσει. Όταν η «εθνική ομοψυχία» κωδικοποιηθεί σε εκκλήσεις να "βάλουν πλάτη" οι εργαζόμενοι, και οι «ήρωες» αστυνομικοί του προηγούμενου πολέμου (κατά των κατατρεγμένων) επιδοθούν εκ νέου στο βασικό καθήκον τους να προστατέψουν τα αφεντικά από τους οργισμένους πληβείους με τα ΜΜΕ να τους χειροκροτούν από τα τηλεοπτικά τους μπαλκόνια θα φανεί που αποσκοπούσε όλη αυτή η πολεμοκάπηλη ορολογία: στη νίκη των αφεντικών στον ταξικό πόλεμο που μαίνεται. 

Καμιά εμπιστοσύνη στο κράτος και τη διαχείριση της κρίσης. Συμμετέχουμε σε ομάδες αλληλοβοήθειας, απλώνουμε την κοινωνική αυτοοργάνωση. Διαφυλάσσουμε την οργή μας απέναντι στην ελίτ και τα αφεντικά. Αν εμπιστευόμαστε κάποιον λιγότερο και από την ίδια την αστυνομία είναι τους δημοσιογράφους. Είναι ομοίως αδίστακτοι. Και προς Θεού μην ακούτε τους παπάδες και τη Σύνοδο είναι μεγαλύτερα καθάρματα κι από τους υπόλοιπους επιχειρηματίες! Από το λαό για τον λαό. Μόνο έτσι Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ. 

1 Απρίλη 2020